سالگرد نسل کشی ارامنه در ۲۴ آوریل امسال، در یک زمینه خاص و متفاوت در فرانسه گرامی داشته شد: شهروندان ارمنی تبار ساکن حومه شهر لیون از پاییز سال ۲۰۲۰ تا کنون بارها از طرف «گرگهای خاکستری»: جنبشی متعلق به جناح راست افراطی ترکیه و تحت نظارت وزارت امنیت و اطلاعات این کشور، مورد ارعاب قرار گرفته اند.
در پاییز ۲۰۲۱، مرکز ملی حافظه ارامنه و یادبود نسل کشی ارامنه در شهر دنیس شارپیو در فرانسه تخریب شد. دیوار این دو مکان نمادین با نقاشی ها و شعارهایی علیه ارمنیان، اسم رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه (RTE) و عبارت «گرگ های خاکستری»(Loup Gris) پوشانده شده بود (عکس بالا). این شهر در نزدیکی لیون، "ارمنستان کوچک" لقب گرفته، زیرا حدود ۵۰۰۰ خانواده ارمنی تبار جمعیت ۳۰۰۰۰ نفری آن را تشکیل میدهند.
گرگهای خاکستری در ترکیه طرفداران حزب ناسیونالیست م.ه.پ (MHP) هستند، یک جنبش راست افراطی که بخشی جدایی ناپذیر از اکثریت حاکم در ترکیه هستند. آنها همسو با جریانهای ملی گرایانه ترکیه، گرایش های نژادپرستانه به نسبت ارامنه و کردها دارند و منکر نسل کشی ۱۹۱۵ ارامنه توسط حاکمیت ترکیه هستند.
در پاییز سال ۲۰۲۰، ملی گرایان ترکیه طرفدار حزب گرگ های خاکستری، تظاهراتی را در شهرهای دیژون و وین فرانسه برگزار کردند. دسته های ده نفری مردان با پرچم های ترکیه در دست رژه میرفتند و با اظهارات تهدیدآمیز و نژادپرستانه ای در کنار فریاد «الله اکبر» علیه ارمنی ها شعار میدادند: «ارمنی ها کجایید؟». چند روز بعد ، در 4 نوامبر سال ۲۰۲۰، جنبش ملی گرای گرگ های خاکستری ترکیه توسط دولت فرانسه منحل شد. با اینحال به نظر نمی رسد انحلال گرگهای خاکستری کاملاً مانع از انجام اقدامات خشونت آمیز این گروه در فرانسه شده باشد. در آوریل ۲۰۲۱ در لیون، یکی از مرکز فرهنگی کردها توسط دهها نفر مرد مسلح به میله های آهنی مورد حمله قرار گرفت. دو هفته پیش از آن، دیوارهای این مرکز با حروف اول نام رئیس جمهور ترکیه و حروف مخفف حزب سیاسی گرگهای خاکستری در ترکیه شعارنویسی شده بود.
قتل عام ارامنه که به عنوان «نسل کشی» شناخته شده، در سال ۱۹۱۵ در دوره امپراطوری عثمانی همزمان با جنگ نیروهای امپراطوری عثمانی با امپراطوری روسیه در مناطقی که امروزه کشور ارمنستان است، آغاز شد. در حالی که ارامنه بر سیستماتیک بودن حوادث ۲۴ آوریل ۱۹۱۵ به عنوان نسل کشی هدفمند و سازماندهی شده و کشتار بیش از یک و نیم میلیون نفر تاکید دارند، روایت رسمی دولت ترکیه همواره بر غیر سیتماتیک بودن این رویداد و کشته شدن چند هزار نفر ارمنی به همراه سایر اقوام و ملیت ها از جمله کردها و آسوری ها در شرایط ناامنی و بحرانی سال های جنگ جهانی اول تاکید دارد. در ابتدای جنگ جهانی اول، حدود دو میلیون ارمنی در امپراتوری عثمانی می‌زیستند. در پایان جنگ، تنها اندکی از آنها باقی مانده بودند. امروز تقریباً هیچ ارمنی‌ای در آناتولی زندگی نمی‌کند.
پنج مطالبه اصلی ارامنه از دولت ترکیه محاکمه عوامل اصلی و تاثیرگذار در حوادث مربوط به قتل عام ارامنه، پذیرش رسمی قتل عام ارامنه به عنوان نسل کشی یا ژنوساید، عذرخواهی رسمی، پرداخت غرامت به بازماندگان یک و نیم میلیون قربانی این رویداد و بازگرداندن زمین ها و مناطق مسکونی و مذهبی ارامنه شرق ترکیه به بازماندگان است.
به رسمیت شناختن قتل عام ارمنی ها به عنوان «نسل کشی (ژنوساید)» نه تنها برای ارمنی ها بلکه برای تمام دادخواهان عدالت و آزادی خصوصا در منطقه اهمیت دارد زیرا موجب می شود تا با روشن کردن ابعاد فاجعه آمیز این قتل عام ها، تا حد امکان از تکرار آن جلوگیری شود. بحران سوریه، قتل عام غیر نظامیان اعم از مسلمان و مسیحی، نابودی کلیساها از سوی داعش و سایر گروه های افراطی و به ویژه مداخله مستقیم ترکیه در تحولات سوریه، برای ارامنه به منزله تکرار تاریخ و یادآور وقایع قتل عام ارامنه توسط عاملان امپراطوری عثمانی در سال ۱۹۱۵ میلادی است. سوریه و مناطقی چون صحرای دیرالزور، شمال آناتولي، حلب و کساب یادآور مهاجرت و کوچ اجباری ارامنه توسط ترک های وابسته به امپراطوری عثمانی در اوایل قرن بیستم میلادی است. به دلیل همین ذهنیت و پیشینه تاریخی، حمله گروه های افراطی و تکفیری مورد حمایت ترکیه به روستاهای پر جمعیت ارمنی نشین منطقه کساب واقع درشمال غربی سوریه در استان لاذقیه بیش از هر چیز برای ارامنه جهان یادآور وقایع قتل عام ارامنه در ابتدای قرن بیستم میلادی بود و موجب واکنش، اعتراض و راهپیمایی ارامنه به این رویداد در نقاط مختلف جهان از جمله در ایران (شهرهای تهران و اصفهان) شد.
️دولت ترکیه هرچند به وقوع برخی قتل عام ها علیه ارمنی ها در اوایل قرن بیستم اعتراف کرده، اما تا کنون نسل کشی سیستماتیک ارمنی ها را نپذیرفته و برعکس همواره فشار زیادی را بر ارمنی ها حتی بیرون از مرزهایش تحمیل کرده است. در سطح داخلی، در صورت به رسمیت شناختن کشتار ارمنی ها، دولت ترکیه در موقعیت دشواری برای توجیه تلاش هایش در بازگشت به دوران پرشکوه امپراطوری عثمانی قرار میگیرد و مجبور می شود رویکرد اش نسبت به اقلیت هایی چون ارمنی ها و کردها را مورد بازنگری قرار دهد که با گرایش های ناسیونالیستی پان-ترکیسم آن در تضاد قرار خواهد گرفت. مواجهه با مساله نسل کشی ارامنه تاثیر زیادی در سیاست های خارجی دولت ترکیه نیز داشته است؛ این دولت گمان میکند که هر نوع به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه میتواند موقعیت او در منطقه در قبال کشورهایی چون ارمنستان و روسیه را تضعیف کند. در مجموع، با وجود گذشت بیش از یک قرن از رویدادهای منتهی به قتل عام ارامنه در انتهای قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، همچنان این موضوع یک چالش تاریخی و تاثیرگذار در مناسبات دولت ترکیه با دولت ارمنستان و حتی جمهوری آذربایجان، در زندگی جامعه دیاسپورای ارمنی و حتی در عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا محسوب می شود. همچنین عادی سازی روابط ارمنستان و ترکیه بدون تعیین تکلیف موضوع قتل عام ارامنه غیرممکن بنظر میرسد.
۵ اردیبهشت ۱۴۰۰
@collective98
No comments:
Post a Comment